Bridge to the future,

20 sept 2019 Keerpunten

 

Geachte dames en heren, Wat een voorrecht om vandaag op deze conferentie te mogen spreken. Mijn verhaal gaat over vrijheid en de verbinding tussen verleden, heden en toekomst. Ik ben oud marinier en veteraan, en nu operazanger. Tegenwoordig zet ik me in voor veteranen. Graag vertel ik u over keerpunten in mijn leven en hoe ik de werelden van de operazanger en die van de oud marinier met elkaar blijf verbinden. (Foto: Nabucco)

Hier ziet u mij als Nabucco, een rol die me past als een handschoen en gemaakt lijkt voor mijn stem. Daarnaast heeft het verhaal vele overeenkomsten met mijn eigen levensverhaal. Het bevat militairen, oorlog, een moment van grote verandering, tegenslag, maar uiteindelijk overwint de vrijheid. Het is een oud verhaal met een boodschap van alle tijden. De kern van deze opera is het moment dat Nabucco terugkomt uit de oorlog en door een bliksem wordt getroffen. Hij wordt, zeg maar, innerlijk geraakt door het licht, wat een keerpunt in zijn leven betekent. Hij beseft dat hij een gevangene geworden is van zichzelf. Hij bezint zich op wie hij wil zijn en of hij wel het juiste leven leidt. Deze Babylonische koning besluit zijn leven een wending te geven en geeft zichzelf de vrijheid terug. Maar hij begrijpt dat dit alleen mogelijk is als iedereen om hem heen ook vrij is. En daarom laat hij het Joodse volk dat hij ooit als slaven heeft meegenomen ook vrij. Met het
wereldberoemde slavenkoor uit deze opera raakt Verdi een universele snaar. U zult deze melodie onmiddellijk herkennen. (Pianiste speelt tot einde tekst… oud marinier en veteraan) Het is een mysterie dat mensen waar ook ter wereld in deze melodie het grote verlangen herkennen om vrij te willen zijn. Musicologen kunnen hun hele leven bezig zijn om dit mysterie te ontrafelen, terwijl hele voetbalstadions het zo mee kunnen zingen. Uiteindelijk integreert Nabucco de joodse cultuur in zijn Babylonische. Hij is de man van de toren van Babel, de hangende tuinen van Babylon, gesitueerd dichtbij het huidige Bagdad. In de woestijn van Irak staan de voetsporen van deze historische figuur, maar ook die van mij als oud marinier en veteraan. (Foto: Irak)

Als 21 jarige marinier werd ik in de nadagen van de eerste Golfoorlog uitgezonden naar Irak. Onder zeer zware omstandigheden met gevaar voor eigen leven heb ik ervaren wat het betekent om je in te zetten voor een veilige wereld en om te vechten voor vrijheid. Daarvoor moet je soms emoties en gevoelens uitschakelen. Sommige van mijn buddy’s betaalden daarvoor een hele hoge prijs. Na de missie moest er wat veranderen in mijn leven, begreep ik. Ik had leren vechten en omgaan met gevaarlijke omstandigheden, maar ik had mezelf daarvoor ook gepantserd met een stalen harnas. Ik voelde me niet meer vrij. En ik voelde me net als Nabucco een gevangene van mezelf.
(Foto: dubbelportret)

Klassieke muziek, de opera, was voor mij een sleutel om het harnas te ontsluiten. Na 5 jaar beroepsmarinier te zijn geweest, besloot ik om ontslag te nemen. Ik ging studeren aan het conservatorium en daarna aan een internationale operastudio. Na 9 jaren vallen, opstaan en tegenslagen was ik er eindelijk klaar voor en maakte mijn debuut in de opera van Bonn. Op deze bijzondere omslag in mijn leven ga ik nu niet verder in, maar u kunt in mijn boek “Strijdtoneel” lezen hoe dit tot stand kwam. Graag neem ik u mee naar Lecce 2014, in de hak van Italië mocht ik mijn Italiaanse debuut maken.

(Foto Nabucco Lecce. )
Opnieuw een productie van Nabucco. Het was heel bijzonder om juist de opera der opera’s voor de italianen te mogen zingen. Als je daar goed zingt, krijg je hartstochtelijke bravo’s, maar o wee als je het slecht zingt. Dan kun je tomaten en pizza’s verwachten en niet om ze op te eten. ’s Middags kreeg ik een telefoontje uit Nederland. Mijn mariniersbuddy Marcel uit Irak belde. Het ging slecht met hem. Hij had zich na een tweede suïcide poging vrijwillig laten opnemen in een psychiatrische inrichting. Het raakte me diep, maar ik moest het loslaten om ’s avonds te kunnen presteren. Beiden waren we die avond met ons hoofd in Irak, ik in de rol van Nabucco, hij in zijn rol als marinier, maar het verschil in beleving kon niet groter zijn. Graag zing ik voor u de korte aria van Nabucco. Het moment dat hij inziet dat hij zijn leven moet gaan veranderen en verbinding wil maken met de mensen om hem heen en met de verschillende volken in zijn rijk. De twee werelden en de innerlijke twee strijd zijn duidelijk hoorbaar in de muziek.
{korte aria Nabucco, Chi mi toglie…} Lang geleden, als marinier, had ik geleerd: ‘Niemand blijft achter, iedereen komt mee naar huis’. Marcel moest aan boord blijven. Ik besloot toen om het podium dat ik als operazanger heb veel meer te gebruiken om veteranen met PTSS te ondersteunen en maatschappelijk draagvlak voor hen te creëren.

(Foto: Ridderzaal)
Tijdens de veteranendag van 2015 mocht ik mijn verhaal vertellen in de Ridderzaal. Marcel moest mee in mijn verhaal. Vreemd genoeg was de organisatie van de Veteranendag niet blij met dit voorstel. Ze waren vooral geïnteresseerd in mijn succesverhaal. Ik moest hard knokken om hem mee te krijgen. Ik beloofde Marcel dat we samen ons verhaal voor de koning zouden vertellen en dat zijn dossier op het bureau van de minister, Mevrouw Hennis, zou belanden. Maar hij voelde zich verraden door defensie en wilde helemaal niet. Van de eens altijd lachende, vrolijke en afgetrainde marinier Marcel was niet veel meer over. Hij had een flink dossier. Defensie weigerde zijn PTSS te erkennen. Hij had nachtmerries, schulden, drankproblemen, was gescheiden, en slikte dagelijks zware medicatie. Vijftien jaar lang was hij letterlijk vermalen door de ambtelijke molen van Defensie. Uiteindelijk stemde ook hij toe. Op die dag stonden we er weer, net als vroeger, twee buddy’s. Het was een grote eer om dit voor de koning, de premier, de minister van Defensie maar bovenal voor alle veteranen te doen. Het meest bijzonder was te voelen dat we er weer samen stonden, wij genoten ervan. Er was beeldmateriaal nodig die dag om ons verhaal te ondersteunen. Daarvoor werd ik ingevlogen naar de missie in Mali. En ging net als destijds met de Mariniers van ‘Special operations’ mee op een patrouille. Ik wilde laten zien dat het hebben van vrijheid niet vanzelfsprekend is. Dat je daarvoor moet vechten en dat Nederlandse soldaten daarvoor soms een hoge of zelfs de allerhoogste prijs betalen. Teruggekomen van de patrouille vroeg de commandant mij om een gunst. ’Bastiaan, morgenvroeg om 05.00 gaat er een zeer hele gevaarlijke en geheime patrouille de poort uit, ze gaan diep de woestijn om een terroristen trainingskamp aan te vallen. Zou jij de patrouille uitgeleide willen doen en iets willen zingen, waarmee we wensen dat iedereen weer veilig naar het basiskamp terugkeert?’

(Foto: Mali)
Natuurlijk wilde ik voor deze mannen zingen. En terwijl ik uit voel borst zong, raasden de pantser voertuigen de woestijn in. Enkele uren later was de aria die ik voor hen zong verdrongen door oorsuizingen van een bermbom en het gefluit van kogels die rakelings langs hun hoofd scheerden. Maar gelukkig kwamen alle mariniers heelhuids terug naar het kamp. Ook Marcel kwam uiteindelijk thuis na een lange en vermoeide reis. Samen met de Minister en de Schout bij Nacht gingen we aan de slag. Defensie had Marcel twee keer verkeerd gediagnosticeerd en zijn PTSS klachten zijn er zeer door verergerd. Vijftien jaar lang is hij als mens niet serieus genomen. Hij is er kapot aan gegaan. Maar de fouten werden hersteld, Defensie betaalde hem een ereschuld en gaf hem voor de rest van zijn leven een invaliditeitspensioen. Hij heeft weer levenslust, zijn kinderen zijn weer bij hem, de schulden zijn afgelost, hij werkt weer 3 dagen in de week en voel zich opnieuw en met trots een oud marinier.

(foto: Boot 5 mei)
Vorig jaar mocht ik optreden, tijdens het 5 mei bevrijdingsconcert op de Amstel. Iedere artiest werd gekoppeld aan een veteraan om te reflecteren op hoe we met elkaar onze vrijheid doorgeven. Over het algemeen zijn dit nog steeds veteranen uit de tweede wereldoorlog. Mijn keuze was snel gemaakt. Ik dacht gelijk aan mijn collega’s van de mariniers waarmee ik destijds in Irak zat. Sommigen hebben sindsdien in vele oorlogen gevochten om onze wereld veiliger te maken. Ze krijgen in ons land niet het respect dat ze verdienen en stuiten vaak op onbegrip in hun omgeving als ze over hun missie of psychische klachten spreken. Vandaar dat ik graag wilde dat roeiers van de Dutch Marines Rowing Challenge tijdens mijn aria aan kwamen varen. Bij deze roeivereniging trainen veteranen met elkaar, sommigen van hen hebben PTSS. Samen zetten ze prestaties neer, en halen sponsorgelden binnen. Zo blijft iedereen letterlijk aan boord en met de gelden worden PTSS gerelateerde projecten ondersteund. Het gaf mij opnieuw een mogelijkheid een podium te bieden voor hen die het verdienen gezien en erkend te worden. Geachte aanwezigen, graag zou ik afsluiten met de aria die voor mij staat voor vrijheid. Want alleen als je vrij bent, kun je worden wie je bent, … of op een belangrijke conferentie als deze het vrije woord voeren. En alleen als we vrij zijn kunnen we als individu of als land keerpunten maken. Ik heb geleerd dat je moet vechten om vrij te kunnen zijn. Maar ik wil niet alleen vechten voor mezelf. Iedereen waar ook ter wereld die vecht voor vrijheid verdient onze solidariteit. De aria van de Toreador uit Carmen zong ik voor de soldaten die op de vroege ochtend in Mali op patrouille gingen. Ik zing hem graag voor u en voor alle Nederlandse militairen die nu ergens in wereld op missie zijn om onze open samenleving te beschermen. Graag nogmaals een hartelijk applaus voor mijn pianiste