Harde werkelijkheid

Foto Karlijn Philipsen

Brigade-generaal b.d. Peer Everts was 37 jaar militair en nam deel aan VN-missies in Libanon en Bosnië. Dat, zo zei hij in zijn inleiding, drukt een stempel op hoe je naar de wereld kijkt. ‘Nooit meer oorlog’ is een leus die al eeuwenlang door leiders in de hele wereld wordt aangeheven. Na de Eerste Wereldoorlog was men vastbesloten een herhaling van deze bloedige confrontatie te voorkomen. Twintig jaar later brak de Tweede Wereldoorlog uit. “Besluiten dat er nooit meer een oorlog mag komen is één ding, de harde werkelijkheid een ander. Daarin spelen ook andere belangen een rol.”

Na de Tweede Wereldoorlog werd met de oprichting van de Verenigde Naties een nieuwe start gemaakt. Kijk je er met een militaire blik naar dan moet je, aldus Everts, concluderen dat de VN erg bureaucratisch is en weinig slagvaardig. De samenstelling van de VN Veiligheidsraad is bovendien niet representatief meer voor de huidige machtsverhoudingen in de wereld. Niettemin hebben de VN de middelen voor een ‘comprehensive approach’, een allesomvattende benadering van conflicten. Militair ingrijpen is daar een onderdeel van. Wil dat effectief zijn, dan moeten doel en middelen met elkaar in overeenstemming zijn.

Als jonge luitenant ging Everts voor het eerst op VN-missie, naar Libanon in 1979. “Van de opdracht de strijdende partijen in Zuid-Libanon uit elkaar te houden kwam door een tekortschietend mandaat niets terecht. Niemand trok zich iets van de VN-troepen aan.” Het bezorgde Everts geen hoge dunk van de VN. In Bosnië zou zich dat nog een keer herhalen.

Als het gaat om het doel van de VN staat hij nog steeds achter de volkenorganisatie. Om dat doel dichterbij te brengen moet echter wel aan een aantal voorwaarden worden voldaan. In de eerste plaats de legitimiteit van het VN-optreden. Dat staat onder druk door de afgenomen representativiteit.

Het gezag van de VN dreigt ook te worden ondergraven door rechtsongelijkheid. “Waarom worden de opstandelingen in Libië wél en die in Syrië niet gesteund?” Niet in de laatste plaats dienen vredesmissies van de VN te zijn gebaseerd op een duidelijk mandaat. Waar het toe kan leiden als dat ontbreekt weten we sinds Srebrenica allemaal.

Bekijk hier de inleiding van brigade-generaal b.d. Peer Everts.