Met tevredenheid kijkt het bestuur van Stichting War Requiem-Bridge to the Future terug op de conferentie van 2023, die zo rijk van inhoud was. Het was ook heel bijzonder om demissionair minister van Buitenlandse zaken Hanke Bruins Slot en burgemeester van Arnhem Ahmed Marcouch zo eendrachtig naast elkaar op het podium te zien in de stad waar 79 jaar geleden zo hard gestreden is voor de terugkeer van de democratische rechtsstaat.

Demissionair minister Hanke Bruins Slot
Haar toespraak vanaf WO II als moreel ankerpunt, haar persoonlijke ervaring in Afghanistan, haar eigen acties in dienst van de publieke zaak o.a. via nieuwe wetgeving, tot en met haar oproep tot actief burgerschap; dit alles maakte voor iedereen duidelijk hoezeer het onderwerp bevordering van de weerbaarheid van de democratische rechtsstaat haar ter harte gaat. De situatie rond de ontvoering van kinderen uit Oekraïne bleek haar persoonlijk zeer te raken.

Burgemeester Ahmed Marcouch
Zijn toespraak  bevatte doorvoelde inhoud; het was voor iedereen duidelijk hoezeer hij zich inzet om de democratische rechtsstaat zorgvuldig te onderhouden, juist ook omdat hij aan den lijve heeft ervaren hoe het leven er uit kan zien als er gebrek aan democratie is. Ook in zijn stad wil hij ideeën met ideeën bestrijden en geweld, intimidaties en beschimpingen niet tolereren. Marcouch wil verder inzetten op direct contact met de burger, op het actief helpen van mensen in sociale crisis en op uitbreiding van onderwijs juist voor die groepen die om verschillende redenen in nood verkeren.

Zowel de minister als de burgemeester riepen de burgers ook individueel op zich voor de democratische rechtsstaat in te zetten. Ieder kan op zijn eigen manier strijden.

Dr Andrej Zaslove, politicoloog Radboud
Andrej Zaslove waarschuwde voor de groeiende antipartijgevoelens bij populisten en technocraten als bedreiging voor de democratie. Zijn verhaal gaf een bredere context aan de uitdagingen die er zijn voor de huidige democratie. In het licht van de komende verkiezingen in Nederland en Europa is meer kennis hierover noodzakelijk.

De middag werd vakkundig geleid door journaliste Diana Matroos. Haar spontane gesprek met Spoken Word artiest en zangeres Amara van der Elst leverde alvast een duidelijk inkijkje op in de redenen waarom een deel van de jongeren een dalend vertrouwen heeft in de politiek: ze voelen zich onvoldoende gerepresenteerd. Dit kwam ook in haar song tot uitdrukking.

Prachtig was ook hoe Diana het panel na de pauze vroeg om een reflectie op de bijdrages van de minister, de burgemeester, en de Radboud politicoloog.

Dilara Bilgiç, schrijfster
Dilara vroeg aandacht voor klassenongelijkheid, en het probleem van ambtenaren die regels verzinnen voor doelgroepen die ze helemaal niet kennen. De vraag of wij zelf iemand van de 2 miljoen ongeletterden kennen, gaf ons wel te denken! Haar advies: ‘wees je bewust van je blinde vlek en stap eens uit je bubbel.’

Dennis Lemmens, Militair Jurist
Zijn op het oog eenvoudige opmerking, dat democratie bij de enkele persoon begint, is natuurlijk helemaal waar; het wordt wel eens vergeten. Dennis wees op het groeiend besef dat het leger niet alleen actief ingezet wordt als laatste redmiddel, als praten niet meer helpt, maar ook bij vredesmissies, en nu ook na de inval in Oekraïne, bij het beschermen van grenzen. Dit maakt inzichtelijk dat naast politieke partijen er soms ook andere middelen nodig zijn om de democratische rechtsstaat te beschermen en te verdedigen. Een goede defensie moet ook onderhouden worden.

Moisha de Vries, fractiemedewerker Volt Arnhem
Moisha viel spontaan in voor een zieke collega! Ze wees op de gevolgen van ongelijkheid en het dalend vertrouwen in de politiek en gaf een mooi inkijkje hoe politici in Arnhem daar wat aan proberen te doen, o.a. door zichtbaarder te zijn, en dichter bij de burger te komen. Haar verzuchting dat landelijke gebeurtenissen rond een partij gevolgen kunnen hebben voor hoe mensen lokaal tegen een partij aankijken gaf aan hoe moeilijk politiek bedrijven is, en hoe alles met elkaar verweven is.

Eline Huisman, Journalist bij de Volkskrant en correspondent in Parijs
Ook in Frankrijk blijkt een deel van de burgers zich niet gerespecteerd te voelen door de overheid. Daarnaast vertelde Eline over de verschillende manieren waarop integere journalistiek bedreven kan worden; niet alleen achter hypes aanhollen maar al eerder sudderende problemen beschrijven. Ze legt de nadruk op het zoeken naar verbinding, en het proberen je in te leven in de situaties van anderen. Ze pleitte voor het meer luisteren naar georganiseerde burgerbelangen.

Tenslotte:
In gezagsdragers zoals Hanke Bruins Slot en Ahmed Marcouch, maar ook met academici die onderzoek doen naar verschijnselen en stromingen in de maatschappij lijken we goede tegenkrachten, ‘strijders’, te hebben tegen de erosie van de democratische rechtsstaat. Ook de jongere generatie die aan bod kwam formuleert haar observaties en ideeën zeer kundig en ze geeft ons hoop dat de strijd voor democratie bij hen in goede handen is!